zavol

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

za-vol

Etimologiyasi

arab. – kunbotar payt; yoʻq boʻlish, halokat;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 esk. Kunning ikkinchi yarmi, kun oqqan payt bilan kun botar payt oraligʻi. ◆ Shom boʻldi, zavol boʻldi, yigitga uvol boʻldi. "Oq olma", „qizil olma.“

2 koʻchma Yoʻq boʻlish, mahv boʻlish, oʻlim. ◆ Rostga zavol yoʻq. Maqol. ◆ Kamolingni koʻray, zavolingni koʻrmay. T. Sulaymon, „Intizor.“ ◆ Manmanlikka zavol yetar, Kam boʻlgan kamolga yetar. "Zulfizar bilan Avazxon". ◆ Behunar, ilmsiz xalqni istiqbolda zavol kutajak. S. Siyoyev, „Avaz.“

3 koʻchma Ofat, kushanda. ◆ Koʻk qurt! Yomon ofat. Gʻoʻzaning zavoli. Tezda tuxum-puxumini quritish kerak. R. Azizxoʻjayev, „Yashil chayla.“ ◆ Asabiy holat, hozir aytganimday, inson umrining zavolidir. X. Toʻxtaboyev, „Shirin qovunlar mamlakati.“ ◆ Suv tanqisligi hosilning zavolidir. N. Safarov, „Olovli izlar.“

Zavol boʻlmoq Biror kimsaning yoʻq (halok) boʻlishiga sabab boʻlmoq. ◆ Lekin Xosiyat opa va qizingizning baxtiga zavol boʻlishni istamadim. M. Xayrullayev, „Koʻngil.“ ◆ — Gulday umrimizga zavol boʻlgan kishi siz emasmisiz? — dedi Rohat Temirga. B. Rahmonov, „Yurak sirlari.“

Zavol topmoq (yoki koʻrmoq) Yoʻq boʻlmoq, oʻlmoq; halokatga yuz tutmoq. ◆ U inson hamisha olgʻa intilishi, oʻrganishi, hayot sirlarini oʻzlashtirib olishi zarur. Aks holda, aql-zakovati yillar oʻtishi bilan oʻtmaslashadi, zavol topadi. S. Karomatov, „Bir tomchi qon.“ ◆ Qisqadir tuhmatning umri, bor maqol: Tuhmatchi, albatta, topajak zavol! M. Xudoyqulov, „Zilol suvli soy va kir magʻzava.“

Sinonimlari

tugamoq, oxiriga yetmoq

Antonimlari

ЗАВОЛ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

zavol
книжн.
1 упадок, отмирание; исчезновение, гибель; ◆ zavolga yuz tutmoq приходить в упадок; гибнуть, погибать; ◆ rost gapga zavol yoʻq посл. правда бессмертна;
2 склонение солнца к закату; вторая половина дня, время от полудня до заката;
3 ущерб, убыток.