от

Ruscha (ru)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

от

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

от-, ото-, оть- приставка
1 feʼl old qoʻshimchasi boʻlib, а) ish-harakatga biror joydan, narsadan ajralish, uzoqlashish kabi maʼnolarni beradi, mas., отбежать, отьехать, отгрести, отколоть, отвинтить va sh. k.; б) ish-harakatning boshqa ish-harakatga muqobilligini bildiradi, mas., отблагодаритъ, отомститъ, откликнуться va sh. k.; в) ish-harakatga tugallanganlik maʼnosini beradi, mas., отцвести, отлакировать, отработать va sh. k.; г) ish-harakatga yoʻqotish, qutulish, xalos boʻlish kabi maʼnolarni beradi, mas., откачать, отлежаться, отучить va sh. k.; д) ish-harakatga biror narsadan qochish, bosh tortish kabi manolarni beradi, mas., отклониться, отговориться, отбояриться va sh. k.; е) ish-harakatni biror darajaga yetkazish maʼnosini beradi, mas., отсидеть, отлежать va sh. k.;
2 sifat old qoʻshimchasi boʻlib, sifatning qaysi soʻzdan yasalganligini bildiradi, mas., отглагольный, отымённый va sh. k.

от i ото предлог с р.
1 ish-harakatlarning, voqea-hodisalarning boshlanish, tarqalish joyini bildiradi; -дан, oldidan; от вокзала до дома vokzaldan uygacha; отойти от дома uydan (uyning oldidan) chiqib ketmoq (joʻnamoq, yoʻl olmoq, uzoqlashmoq); от магазина отъехал грузовик yuk mashinasi magazindan (magazin oldidan) joʻnab ketdi; от пиджака оторвалась пуговица pidjakning tugmasi uzilib ketdi;
2 bir narsaga (oʻrin-joy, punkt va h. k. ga) nisbatan boshqa narsa oʻrnashgan joyni bildiradi; -да, tarafda, tomonda; -dan; к югу от озера koʻldan janubda; koʻlning janub tomonida; мы живём недалеко от центра biz markaz yaqinida (markazga yaqin) turamiz; он сидел слева от меня u mening chap tomonimda oʻtirardi;
3 ish-harakat, voqea-hodisa, holat va shu kabilarning boshlanish paytini bildiradi; -дан ; -дан boshlab; слепой от рождения tugʻilishdan (tugʻma) koʻr; он осиротел десяти лет от роду u oʻn yoshida yetim qoldi; у нас перерыв от двенадцати до часа bizda soat oʻn ikkidan boshlab birgacha tanaffus boʻladi;
4 «до» predlogi bilan kelgan boshqa soʻz bilan davomiylik, chek, chegara manolarini bildiradi; -дан , -дан boshlab; -дан tortib; от зари до зари ertalabdan kechgacha; срок обучения от трёх до пяти лет oʻqish muddati uch yildan besh yilgacha; мороз от пяти до десяти градусов sovuq besh gradusdan oʻn gradusgacha (besh gradus bilan oʻn gradus oʻrtasida); все - от мала до велика hamma - yoshlardan tortib, to qarilargacha; kattayu kichik, hammasi; yoshu qari - hammasi;
5 sabab yoki manba boʻlgan kimsani, narsani bildirib keladi; -дан, tufayli, yordamida, bilan; шум от автомобилей avtomobillardan (avtomobillar tufayli) yuzaga kelayotgan shovqin, avtomobillar shovqini; проснуться от шума shovqindan uygʻonmoq; доходы от сельского хозяйства qishloq xoʻjaligidan keladigan daromad; узнать что-л. от кого-л. biror narsani (gapni, xabarni va h. k.) birovdan eshitmoq; терпеть обиду от кого-л. kimsadan xafa boʻlmoq (ranjimoq) ; это от нас не зависит bu bizga bogʻliq emas;
6 biror holat, kayfiyat va shu kabilarning sababini, manbaini bildirib keladi; -дан, tufayli, sababli, tasirida, orqasida; от страха qoʻrquvdan; qoʻrqqanidan; qoʻrquv orqasida; от злости gʻazabdan; dargʻazab boʻlib, gʻazabi oshib; плакать от боли ogʻriqdan yigʻlamoq; смеяться от радости xursandlikdan kulmoq; бледный от испуга qoʻrquvdan (qoʻrquv sababli) oqarib ketgan; губы потрескались от ветра lablar shamoldan (shamol taʼsirida) yorildi;
7 yoʻqotilishi, ketkazilishi, tozalanishi, tashlanishi, tark etilishi kerak boʻlgan narsani bildirib keladi; -дан ; очистить сапоги от глины etikni loydan (etik loyini) tozalamoq; избавиться от дурных привычек yomon odatlardan qutulmoq; yomon odatlarni tashlamoq (tark etmoq); пробудиться ото сна uyqudan uygʻonmoq (turmoq), uyqudan bosh koʻtarmoq;
8 biror narsaga (holat, kayfiyat, hodisa va sh. k.) qarshi qaratilgan boshqa narsani (dori, vosita va h. k.) bildirib keladi; -ga]] qarshi, -dan]]; лекарство от кашля yoʻtalga qarshi dori; yoʻtal dori; средство от комаров chivinlarni oʻldiradigan dori; pashsha dori;
9 taqqoslashda ishlatiladi; -дан ; первые выпуски машин значительно отличаются от последних birinchi chiqarilgan mashinalar keyingilaridan ancha farq qiladi; они не отличаются друг от друга ular bir-biridan farq qilmaydi (bir-biriga juda oʻxshaydi);
10 biror butunlik tashkil etgan narsaning boʻlagini, qismini bildirib keladi; -нинг ; крышка от кастрюли kastryulkaning qopqogʻi; футляр от скрипки skripkaning gʻilofi; ключ от квартиры kvartiraning kaliti; скорлупа от орехов yongʻoqning poʻsti (poʻchogʻi); лезвие от безопасной бритвы xavfsiz ustaraning tigʻi;
11 tarix (sana) bildirib keladi; -да , -даги ; приказ от пятого июля beshinchi iyulda berilgan buyruq; beshinchi iyuldagi buyruq; писъмо от третьего января uchinchi yanvarda yozilgan xat; uchinchi yanvardagi xat;
12 ish sohasi, turi, oʻrni, vakolat va sh. k. maʼnolarni bildirib keladi; -да , -дан , -нинг ; рабочий от станка stanokda ishlovchi ishchi; уполномоченный от школы maktabdan yuborilgan (kelgan) vakil; maktab(ning) vakili; действовать от имени коллектива kollektiv nomidan harakat qilmoq; от лица товарищей oʻrtoqlar nomidan;
13 oʻzaro aloqa, oʻxshashlik, yaqinlik va sh. k. maʼnolarni bildirib keladi; -дан , -га ; в ребёнке есть что-то и от матери bolada nimadir onasidan ham bor; bolaning nimasidir onasiga ham oʻxshab ketadi; у молодого поэта есть что-то от Маяковского yosh shoirda nimalardir Mayakovskiyga oʻxshab ketadi;
14 sostavli ravishlar yasaydi; день ото дня kundan-kunga, kun sayin; год от года yildan-yilga, yil sayin; время от времени vaqt-vaqti bilan; от начала до конца boshidan oxirigacha; от всего сердца, от всей души chin qalbdan, yurakdan, jonu tan bilan.

Yoqutcha (sah)

1. o‘t (o‘simlik), maysa.