bagʻir

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ba-gʻir

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. (3-sh. birl. bagʻri) ayn. jigar ◆ Ot — sagʻridan, qoʻy — bagʻridan. Maqol ◆ Bagʻring ogʻrisa, bol ham totimas. Maqol

2 koʻchma Tananing boʻyindan qoringacha boʻlgan old qismi; koʻkrak, koʻks, toʻsh. Bagʻ-riga bosmoq.' yat' Nsh1ufar qoʻgʻirchoqni bagʻriga bosgancha, yugurib oyisining yoniga bordi. S.

Ahmad, Yulduz.◆  Ahmad bilan bagʻir berib koʻrishdik. "Yoshlik". Anvar ovqatdan bir-ikki luqma olib, qoʻlini artdi, sandal koʻr-pasini bagʻriga tortib, kuchli va uzun tin oldi. A. Qodiriy, Mehrobdan chayon.

3 koʻchma Quchoq; himoya, panoh; yon. Otabek sunbul isli sochlardan ruh olar, Kumush goʻyo uning bagʻriga singib ketgan edi. A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar. Singlingiz bagʻrimda boʻladi. Oybek, Tanlangan asarlar. Usmonjonning kampir onasi bagʻrida turish unga oʻngʻay-roqdek koʻrinardi. S. Zunnunova, Gulxan.

Bagʻriga olmoq I) qattiq quchoqpamoq; 2) koʻchma oʻz panohi, himoyasi ostiga olmoq. Katta hovlida Poshshaxon oʻzi yolgʻizlanib qolgandan soʻng, Laʼlini durustroq bagʻriga oldi. D. Nuriy, Osmon ustuni.

4 koʻchma poet. Yurak, qalb, dil. Bagʻri qonlar birla yorning zarra dardi yoʻq, netong. A. Oripov. Poyezdning soʻnggi gudogi bagri'mni nashtar misoli tilib yubordi. S. Siyoyev, Koʻrmayin bosdim tikanni. Ayriliq oʻtida bagʻri poraman, Qani endi Shoqalandar mehribon. "Malikai ayyor". Koʻzda yoshi munchoq-munchoq tizildi, Bunda yolgʻiz erdi bagʻri ezildi. "Malikai ayyor".

5 Jugrofiy hududning yon, nishab to-moni. Ular [Sunnat bilan Elmurod] suv yoqalab yurib, pastlikka tushdilar.. bir oz yurgach, togʻ bagʻrida bir necha uy koʻrindi. Shuhrat, Shinelli yillar.◆  Togʻ bagʻirlarida asatrilarning moʻl va shifobaxsh asal toʻp-lashiuchun sharoit yetarli. Gazetadan.

6 koʻchma Ulkan, choʻzilgan hududli makon, fazo; qoʻyin, quchoq. Choʻl bagʻri. Oʻrmon bagʻri. Oʻlka bagʻri. Tun bagʻri. m -Mirzachoʻlning bagʻri keng, — dedi Sayramov. Oybek, O. v. shabadalar. Qamishkapa kichkina va xunuk-kina qishloq boʻlsa ham, bagʻri keng, xushhavo. P. Tursun, Oʻqituvchi. Uning ovozi sukunat bagʻrini chok-chokidan tiladi. "Sharq yulduzi". Kuk bagʻrini chok qildi vulqon. Parchaladi shum niyat tunni. "Guldasta". Kechki paytda ba-danni achituvchi bunday izgʻirin choʻl shamoli choʻl bagʻrida kezib qolardi. R. Fayziy, Choʻlga bahor keldi.

Bagʻri butun Gʻamsiz, tashvishsiz, bear-mon. Dunyoda bagʻri butun kishi yoʻq ekan-da, har kimning yuragida bir anduh. Mirmuhsin, Meʼmor. Bagʻri dogʻli (yoki bagʻri kabob, bagʻri qon, bagʻri xun) Oʻta xafa, diltang, gʻam, qaygʻu ogʻushida; kuyib ado boʻlgan; tamoman umidsiz. [Gʻofir:] Lekin shu notavonlarni, bagʻri qon bechoralarni yoqlayman. K. Yashin, Hamza. Taxta polsiz, nimqorongʻi, tor uychaga joylashguncha bagʻri xun, toqati toq boʻl-ganidan, bunda oʻzini baxtli hisoblar edi u. Oybek, Nur qidirib. Koʻzlarida limmo-lim kadar, bagʻri dogʻli, yuragi adoq. Sh. Rahmon, Yurak qirralari. Oq yuzimdan tavof qilib, Yigʻlay-yigʻlay, bagʻrini kabob qilib. "Nurali". Bagʻri keng 1) dargohi, quchogʻi, may-doni keng. ..bitta bola boʻlsa, yumalab-sumalab oʻsadi, hech tashvish tortmang, kol-xozning bagʻri keng. A. Qahhor, Qoʻshchinor chiroqpari; 2) joʻmard, saxiy, keng feʼl. Rais Hotamdan besh-olti yosh katta, odam-oxun, mulohazali, bagʻri keng bir kishi. M. Hazratqulov, Jurʼat. Koʻpincha kuz dega-nimizda, koʻz oldimizga shukuhli, dono va bagʻri keng keksalar keladi. F. Musajonov, Himmat. Bagʻri kuymoq Alam, hasrat, falo-kat, judolikka giriftor boʻlib qiynalmoq. Bolang oʻlsa boʻlmasmidi. Bagʻring kuysa boʻlmasmidi, Gitler oʻlgur, boshingdan Yashin ursa boʻlmasmidi. "Qoʻshiqlar". Bagʻri qora Birovning yutugʻini koʻra olmaydigan, ichi qora, yovuz. Bagʻri qora odam, n [Jamila xotinlarga:] Yoʻqol nomus, yurak oʻgʻrilari, koʻzimdan yoʻqol! Qassoblar, bagʻri qora kal-takesaklar, ilonlar, chayonlar. Hamza, Boy ila xizmatchi. Bagʻringiz butun boʻlib qoldimi? Yiroqdagi, kutgan kishisi kelgan odamdan koʻngil soʻrash uchun ishlatiladigan ibora. Bagʻrini koʻtarib olmoq 1) qomatini rost-lab, olmoq; gʻurur bilan dadil yurmoq. Sen ham bunday bagʻringni koʻtarib yursang-chi!; 2) moddiy yoki maʼnaviy qiyinchiliklardan qutulib, oʻzini rostlab olmoq. Xudoga shu-kur, bu yil dehqonchilikdan ancha bagʻrimni koʻtarib oldim. Yer bagʻrida 1) yer ichida, yer ostida. Oʻzbekiston yer bagʻrilarida juda koʻp, xilma-xil foydali qazilmalar bor; 2) yer tagida, goʻrda. Navqiron Tohirjon yer bagʻrida yotganda, men kelinni oʻylaymanmi? Oybek, Tanlangan asarlar.

    joyini oʻzgartirish ning bagʻir

	birlik	koʻplik
Bosh kelishik	bagʻir	bagʻirlar
Qaratqich kelishigi	bagʻirning	bagʻirlarning
Joʻnalish kelishigi	bagʻirga	bagʻirlarga
Tushum kelishigi	bagʻirni	bagʻirlarni
O‘rin-payt kelishigi	bagʻirda	bagʻirlarda
Chiqish kelishigi	bagʻirdan	bagʻirlardan
Vosita kelishigi	bagʻirla	bagʻirlarla

Antonimlari

БАҒИР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

OʻTIL

Ot

bagʻir (koʻplik bagʻirlar)

Ruscha _ru

bagʻir
[bagʻri]
1 печень;
2 перен. грудь, сердце, душа; bagʻrini yerga berib yotmoq лежать ничком, припав грудью к земле; bagʻrini koʻtarib olmoq 1) выпятить грудь; выпрямить спину; 2) перен. расправить плечи, свободно вздохнуть; bagʻri tosh odam жестокосердный, бессердечный человек; bagʻri qora (odam) человек с черной (грязной) душой; bagʻrini ezmoq раздирать (чью-л.) душу (сердце); ◆ bagʻirni ezadigan ashula песня, берушая за душу; bagʻrini qon qilmoq изводить (кого-л.), терзать (чьё-л.) сердце;
3 перен. объятие, лоно; qorovullarning gulxani tunning qora bagʻrini yalamoqda edi (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Пламя костра сторожей лизало темноту ночи (букв. грудь темноты); bagʻriga bosmoq прижимать к груди, заключать в объятия; bagʻriga olmoq 1) заключать в объятия, обнимать; 2) приютить, приголубить, приласкать, взять на своё попечение; singlingiz bagʻrimda boʻladi ваша сестра будет на моём попечении; tabiat bagʻrida на лоне природы; bagʻri keng просторный, вместительный, такой, где можно найти приют; yer bagʻrida 1) в земле, в недрах земли; 2) в могиле;
4 склон (горы); togʻ bagʻridana склоне горы; tepalikning yon bagʻrida на склоне холма.