душа

Ruscha (ru)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ду-ша

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

душ/а ж, мн. души
1 qalb, koʻngil, yurak; ◆ по ~е koʻngildagidek; didiga mos;◆ мне это не по ~е bu menga yoqmaydi (yoqmayapti), bu mening didimga toʻgʻri kelmaydi;◆ предан ~ой и телом своему делу oʻz ishiga jonu tani bilan berilgan; ◆ радостно на ~е koʻngil shod;◆ тревожно на ~е koʻngil gʻash;◆ по ~ам говорить dilkashlik qilmoq, ochiqchasiga (ochilishib) gapirishmoq, yurakdan gapirmoq, dil rozin aytmoq, xasratlashmoq; вложить душу во что jonini bermoq, jon fido qilmoq; ◆ ~а не лежит к кому-чему koʻngilga yoqmaydi, koʻngil koʻtarmaydi; ◆ ~а не принимает xush koʻrmaydi, yoqtirmaydi, koʻngil tortmaydi; ◆ ~а радуется koʻngling (bahri-diling) ochiladi; от (всей)◆ ~и (ili ◆ всей ~ой ) chin qalbdan, chin yuraqdan, samimiy; ◆ жить ~а в душу разг. bir jon, bir tan boʻlib yashamoq, inoq (ahil) yashamoq; залезать (ili влезать) в душу pinjiga kirmoq, siriga oshno boʻlmoq; koʻnglini topmoq; ◆ сколъко ~е угодно istagancha, xohlagancha; ◆ ни ~ой, ни телом не виноват hech gʻunohi(m) yoʻq; отвести душу koʻngildagini aytib yengil tortmoq, koʻngildagini chiqarmoq, koʻngil yozmoq;◆ брать на ~у что oʻziga (yoki oʻz ustiga, zimmasiga) olmoq; ◆ за ~у берёт yurakni ezadi;◆ ~и не чаять в ком juda yaxshi koʻrmoq, gʻoyat sevmoq;◆ ~а не на месте (ili ◆ ~а болит ) koʻngil joyida emas, koʻngil alagʻda (bezovta, gʻash); с ◆ ~и воротит от чего koʻngilni ozdiradi;
2 jon, ruh, ◆ как бог на ~у положит xudoning buyurgani (peshanada bori) boʻladi; отдать богу душу bandalikni bajo keltirmoq; oʻlmoq, qazo (vafot) qilmoq, jon bermoq, ◆ ~а с телом расстаётся kuni(m) bitdi, jon chiqar payti keldi; ◆ ~а в пятки ушла joni chiqib ketdi, qoʻrqib ketdi;◆ в чём ~а держится arang liqillab turibdi, burnidan tortsa yiqiladi (yiqilguday);
3 fel-atvor (xarakter) ramzi; koʻngil, bagʻir; ◆ добрая ~а koʻngli boʻsh, koʻngilchan, yumshoq (odam); ◆ низкая ~а pastkash, razil (odam); ◆ у него ~а нараспашку u koʻngli ochiq odam, shaldir-shuldir, bir qop yongʻoq;
4 перен. чего joni, jonu dili, yuragi, otasi; ◆ ~а всего дела butun ishning boshida turgan kishi (otasi); ◆ ~а общества jamiyatning yuragi, jonu dili;
5 разг. odam, kishi, jon; ◆ в доме ни ~и uyda hech kim (hech zot) yoʻq; ◆ живой ~и нет birorta jon egasi yoʻq, hech kim yoʻq; на душу населения aholi jon boshiga;
6 уст. krepostnoy dehqon;* мёртвые души 1) oʻlik jonlar; 2) hisobda bor, oʻzi yoʻq kishilar; ◆ без ~и istar-istamas; zavqsiz; ◆ с ~ой berilib, jonu dil bilan, bajonidil, jon deb; zavq bilan; ◆ петь с ~ой berilib (zavq bilan) kuylamoq; ◆ в ~е 1) koʻnglida, koʻksida, ichida, oʻzicha; ◆ в ~е он не был согласен koʻnglida u norozi (rozi emas, qoʻshilishmas) edi; 2) tabiatan, tabiatida;◆ он поэт в ~е u tabiatan shoir, shoirlik uning tabiatida bor;◆ для ~и разг. oʻzi uchun, oʻzini (oʻz huzur-halovatini) koʻzlab;◆ ~а моя! разг. jonim!, azizim!, azizam!; ◆ за ~ой нет (ничего, ни копейки) у кого hech vaqosi (sariq chaqasi, bir tiyini ham) yoʻq; за милую душу soʻzsiz, indamasdan; ◆ ~а-человек разг. dildor (dilbar) odam, jonon odam, odamoxun,