eski
Oʻzbekcha (uz)
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
es-ki
Aytilishi
Etimologiyasi
ESKI ’ishlatish oqibatida oʻz sifatini yoʻqot-gan’. Ustida uvadasi chihhan e s k i toʻn. Bu sifat qadimgi turkiy tilda eski- feʼlidan maʼno taraqqiyoti asosida oʻsib chiqqan: ’eski boʻl-’ -ch ’eski’. ^ ^ ^
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
Maʼnosi
1 Yangilik sifati ketgan, yaroq-lilik darajasini maʼlum darajada yoʻqot-gan. ◆ Eski chopon. Eski etik. Eski koʻrpa. Zeki kiyimning issigʻi yoʻq. Maqol . ◆ Oltin, kumushning eskisi boʻlmas. Maqol . ◆ Yangini eski saqlar. Maqol . n ◆ Qoziqqa osilgan, chang bosgan eski doʻppidan boshqa hech nima yoʻq. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Sidiqjon qay-tib kelganida.. tok ostidagi eski soʻrida sochilib yotgan behilarga koʻzi tushdi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .
2 Koʻhna, koʻp vaqtlardan beri maʼlum boʻlgan, koʻp vaqtdan beri turgan (yangisiga nisbatan). ◆ Toshkentning eski va yangi sha-harlarida toʻplab [toʻpi bilan] sotuvchi ik-ki gazlama doʻkoni.. unga qaraydi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Dovon oshmaymiz. Aylan-ma yoʻl bilan olib kelib, eski iziga solamiz. I. Rahim, „Chin muhabbat“ .
3 Oʻtgan vaqtga oid, avvaldan maʼlum; oʻtgan. ◆ Eski yil. yash Hozir eski zamon emas, bunaqa narsalarning unchalik ahamiyati yoʻq. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ [Abdi-shukur] Eng soʻnggi xabarlar bilan eski xa-barlarni aralashtirib, birmuncha maiumot berdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
4 Avval ham boʻlgan, eskidan maʼlum. ◆ Avazning eski qadrdoni.. Hasan qaygʻichi xon amaldorlari haqida ichaguzdi hangomalar aytardi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . ◆ Nima boʻlardi, domlamiz Latif Boqizodaning eski dardi qoʻzgʻadi. S. Karomatov, „Oltin qum“ . ◆ Lato-fatxon.. eski tanishday, Saodatxonni gapga sola boshladi. S. Zunnunova, „Yangi direktor“ .
5 Eski usuldagi; eskicha. ◆ Toʻyning taʼ-rifini eshitdim. Eski toʻyga borgani nomus qilaman. A. Qahhor, „Ogʻriq tishlar“ . ◆ Bu ma-hallaning shumtaka erkak bolalari "kelin chimchilash" degan eski odatga juda rioya qilishar ekan. Oybek, „Tanlangan asralar“ .
6 Bundan (hozirgidan) oldingi; avvalgi, sobiq. ◆ Eski direktor.
7 Isteʼmoldan chiqqan, eskirgan yoki bekor qilingan. ◆ Eski alifbo. Eski pul. sht Ziyodaxon baʼzan eski soʻzlarga tili kelish-may va baʼzi jumlalarni maʼnosiga mos kelmaydigan ohangda oʻqib, tinglovchilarga uqtira olmagani uchun, hikoyaning davomini Ibrohimovning oʻzi oʻqidi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .
8 Koʻpni koʻrgan, hayot tajribalariga ega boʻlgan, koʻpdan maʼlum. ◆ Suvmutaxassisi, juda eski miroblardan, irrigatsiyaning piri. Gazetadan . ◆ Yurgan joyi necha togʻu dasht ekan, Eski kishi koʻp odamga bosh ekan. "Yusuf va Ahmad" .
- Eski ran 1) maʼlum ran, hammaga maʼlum narsa, voqea. ◆ Eski gapni qoʻy.. Xohlaydi, xohlamay qayoqqa borardi. S. Ahmad, „Saylan-ma; 2) hadeb takrorlanadigan ish“ . ◆ Hali ham eski gapmi? Hey, menga qara, bola! Nega ura-san Qoʻziboyni? H. Nazir, „Soʻnmas chaqmoq-lar“ . Eski tos, eski hammom Ilgari qanday boʻlsa, hozir \am shunday, hech qanday oʻz-garish yoʻq.
Sinonimlari
Antonimlari
ЭСКИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
Sifat
eski
Ruscha ru
eski
1 старый, изношенный; ◆ ~ toʻn старый, изношенный халат; ◆ yangini ~ asraydi погов. новую (одежду) бережёт старая;
2 старый, обветшалый, ветхий; ◆ ~ uy старый, ветхий дом;
3 старый, недействительный; устаревший; ◆ ~ alifbe старый алфавит; ◆ ~ pul старые (вышедшие из обращения) деньги;
4 старый; старинный; ◆ ~ kitoblar старинные книги; ◆ ~ doʻstlar старые друзья; ◆ ~dan издавна, с давних пор; давно; ◆ biz ~dan tanishmiz мы с давних пор знакомы;
5 старый, давно существующий, давно известный; ◆ ~ shahar старый город; ◆ ~ gap известный разговор; старая песня; ◆ ~ hammom, ~ tos погов. (букв. старая баня, старый таз) всё по-старому, ничего не изменилось, а воз и ныне там; ◆ ~ urf-odatlar старые обычаи;
6 старый, застарелый; ◆ ~ dard застарелый недуг;
7 старый, придерживающийся старых взглядов, обычаев; ◆ Biz ~ odammiz (А. Ќаћћор, «Сароб») Мы старые люди; ◆ "qari bilganni pari bilmas" deyishadi ~lar старые люди говорят «что знает старик, не знает и пери»;
8 старый, давно минувший; ◆ ~ vaqtlarda встарые времена;
9 старый, прежний; ◆ ~ direktor старый директор;
10 старый (не свежий); ◆ ~ gazeta старая газета; ◆ ~ yongʻoq старые орехи (т. е. орехи урожая прошлого года);
11 старый; опытный; видавший виды; бывалый; // ветеран; ◆ ~ soldatlar старые солдаты, опытные солдаты, ветераны.
Turkcha (tr)
Turkcha (tr)