joʻn

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

joʻn

Etimologiyasi

JOʻN ’oddiy’, sodda’, 'engil’. Bu ish ham xamirdan qil sugurganday j oʻ n g i n a bitdi (Hamza Hakim-zoda). Yuqoridagi maʼnoni va yana bir qancha maʼnolarni anglatgan bu soʻz qadimgi turkiy tilda yön tarzida talaffuz qilingan (ЭСТЯ, IV, 233); eski oʻzbek tilida soʻz boshlanishidagi y undoshi j undoshiga almashgan (КРС, 264); hozirgi oʻzbek tilida ö unlisining yum — shoqlik belgisi yoʻqolgan: yön > jon.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Past navli, sifati past, sifatsiz. ◆ Joʻn mol. ◆  Maxdum oʻylanib qoldi: -Boʻlmasa, — dedi ikkilanib,— joʻnroq adrasdan olchi! A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon.“

2. koʻchma Imtiyozli tabaqaga mansub boʻlmagan; oddiy, sodda. ◆ [Yusufbek hoji:] Joʻn odamlar qatorida odam oʻldirib yurdim, degin?! — dedi. -Joʻn odamlar qatorida emas, — dedi [Otabek], — "majburlar qatorida, zoʻrlanganlar qatorida!" A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar.“

3. Past saviyali, boʻsh, zaif. ◆ Joʻn asar. ◆ Oxirgi sahifa joʻnroq yozilgan ekan. A. Qahhor, „Sarob.“ ◆ Kecha yuksak sanʼat namunasi boʻlib koʻringan asar bugun koʻzimizga joʻn boʻlib koʻrinadi. "Sharq yulduzi". ◆ Ayrim matbuot organlari ilgʻorlar tajribasini yuzaki, joʻn yozmoqdalar. Gazetadan.

4. Uncha murakkab va qiyin boʻlmagan; oson, yengil. ◆ Mahfuza Chilonzor rayonidagi 9-bolalar kasalxonasiga ishga kirdi. Vazifasi juda joʻn: har kuni uch-toʻrt mahal tayyor ovqatlarni palatama-palata yurib tarqatadi. Gazetadan. ◆ Ishning bu yogʻi joʻn koʻchdi. H. Gʻulom, „Toshkentliklar.“

5. rvsh. Andoza:vazifasida. Bekor, shunchaki; bekorchilikka ermak qilib. ◆ Qishloqda joʻn yurmay, bir baloni boshimizga sotib olgan ekanmiz. "Ochildov". ◆ Saidiy bunday qilolmadi, chunki oʻqish emas, kitobni joʻn varaqlash ham uni toliqtirar edi. A. Qahhor, „Sarob.“

6. 3-sh. egalik va j. k., ch. k. qoʻshimchalari bilan koʻm. Andoza:vazifasida. qoʻllanadi (q. joʻniga, joʻniday).

Antonimlari

ЖЎН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ism

joʻn

Tillar

• Turkcha: basit

Ruscha _ru

joʻn
1 некачественный, неважный; простой; ◆ ~ mol некачественный товар, неважный товар;
2 нетрудный, лёгкий, несложный; // нетрудно, легко, несложно; ◆ ~ masala несложная задача; ◆ bu masalani yechish ~ эту задачу решить нетрудно, эта задача легко решается;
3 просто так себе, от нечего делать; ◆ kitobni ~ varaqlamoq перелистывать книгу от нечего делать;
4 слабо, бледно; ◆ bu maqola ~ roq yozilibdi эта статья написана слабовато;
5 верный, правильный, дельный; ◆ ~ soʻzga qarshilik yoʻq дельному слову возражения нет;
6 простой, рядовой, обычный; ◆ ~ kishilar простые люди; ◆ 

• ~i bilan gapirmoq говорить толком.