muz

muz

Muz granulalari an toʻplash

Turkcha (tr)

Botanika

muz

Ot

muz

banan

Qoraqalpoqcha (kar)

Pak qiz

Ot

muz

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

muz

Etimologiyasi

MUZ 'suvning nol va undan past darajada so-vuqdan qotgan qolati'. Qahraton hishda yalangoyoh m u z bosib .. obdan pishgan bizning yigitni ham .. kun xiyla betohat hilgan edi (Oybek). Qadimgi tur — kiy tilda qam shunday maʼnoni anglatgan bu ot dastlab bu:z tarzida talaffuz qilingan (ЭСТЯ, II, 238), keyin — roq u: unlisining choʻziqlik belgisi yoʻqolgan (ПДП, 375; Devon, III, 134), soʻngra soʻz boshlanishidagi b un-doshi m undoshiga almashgan (ДС, 352): bu:z > buz > muz.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Suvning nol darajagacha sovishi natijasida qotgan holati; yax. ◆ Muz parchasi. Muz yormoq. ◆ Qahraton qishda yalang oyoq muz bosib, saratonda qizgʻin qum kechib.. obdan pishgan bizning yigitni ham.. kun xiyla betoqat qilgan edi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ ◆ Ufqqa tutash muz qatlamlarini tilimlab, atom muzyorar kemasi suzib borayotir. „Gazetadan“ .
2. Muz kabi sovuq. ◆ Uning boshiga muz yugurib, asablari tirishdi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ ◆ Yoʻlchi qotgan qorni gʻarch-gʻurch bosib, toza, muz havoni qamrab, keza boshladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
3. koʻchma s. t. Juda sovuq, yoqimsiz narsa, odam va shu kabi haqida. ◆ Suhbat muz boʻlib ketdi. Mehmonlar ichkilikka zoʻr berishdi. S. Ahmad, „Gugurt“ .
4. ot Sovuq. ◆ ..ellikka yaqin kishi besh-oʻntadan navbat bilan kirib-chiqquncha, oyogʻimdan muz oʻtib ketdi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“

Muz davri Yer tarixidagi qattiq sovuqlar boʻlib, quruqlik yuzini qalin muz qoplagan davr.

Muz koʻchdi Ish oʻrnidan siljidi; yurishdi. ◆ Muz koʻchdi, oʻrtoq Safarov, oʻrta dehqon qimirlab qoldi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .

    joyini oʻzgartirish ning muz

	birlik	koʻplik
Bosh kelishik	muz	muzlar
Qaratqich kelishigi	muzning	muzlarning
Joʻnalish kelishigi	muzga	muzlarga
Tushum kelishigi	muzni	muzlarni
O‘rin-payt kelishigi	muzda	muzlarda
Chiqish kelishigi	muzdan	muzlardan
Vosita kelishigi	muzla	muzlarla

Antonimlari

МУЗ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Botanika

muz

Ot

muz (koʻplik muzlar)

Tillarda

Tarjimalar

Afrikaanscha: ys Albancha: akull Amxarcha: በረዶ (bärädo) Arabcha: ثلج (ṯalj), جليد (jalīd) Armancha: սառույց Astuleoncha: xelu Aymaracha: chhullunkhaya Ozarbayjoncha: buz Baskcha: izotza Beloruscha: лёд (liod) Bengalicha: বরফ (bôrôf) Bretoncha: skorn Bolgarcha: лед Birmancha: ရေခဲ (yegè:) Katalancha: gel Chechencha: ша (şa) Cherokicha: ᎤᏁᏍᏓᎳ Datcha: is Dolgancha: буус Inglizcha: ice Ispancha: hielo Farencha: ísur Fincha: jää Fransuzcha: glace Gʻarbiy frizcha: iis Irlandcha: oighear Ivritcha: קרח (qerakh) Hindicha: बरफ़ (barf), यख़ (yax) Mojarcha: jég Idocha: glacio Indonezcha: es Italyancha: ghiaccio Gruzincha: ყინული Qozoqcha: мұз (müz) Kxmercha: ទឹកកក (tɨk kɑɑ kɑɑ) Koreyscha: 얼음 (eoreum) Laocha: ນ້ຳກ້ອນ Galisiycha: xelo Qrim-tatarcha: ayaz, buz Lotincha: glacies Latishcha: ledus Limburgcha: Ies Lingalacha: galási

Litvacha: ledas Lyuksemburgcha: Äis Makedoncha: мраз, лед Malagasiycha: ranomandry Malaycha: ais Maltiycha: silġ Mencha: rio Moʻgʻulcha: мөс Astekcha: nah Olmoncha: Eis Oksitancha: glaç Pushtucha: کنګل (kangal) Forscha: یخ (yax) Polyakcha: lód Portugalcha: gelo Qirgʻizcha: муз (muz) Kechuacha: chullunku, chhullunka Rumincha: gheață Romanshcha: glatsch Ruscha: лёд (liod) Shotlandcha-germancha: ice Shotlandcha (keltcha): eigh, deigh Singalcha: අයිස් Slovatscha: ľad Slovencha: led Somaliycha: baraf Suaxilicha: barafu Tagalcha: yelo Tojikcha: ях (yax) Tatarcha: боз (boz) Taycha: น้ำแข็ง (náam kăeng) Tibetcha: འཁྱགས་པ། ('khyags) Turkcha: buz Ukraincha: лід (lid) Urducha: برف (barf) Vyetnamcha: băng Volapyukcha: glad Valliycha: iâ Xitoycha: 冰 (bīng) Idishcha: ייַז (yiyaz) Yoqutcha: муус Yunoncha: πάγος (págos) Zulucha: iqhwa

Ruscha _ru

muz
1 лёд; льды; // ледовитый; ледяной; морозный; ◆ doimiy ~ вечные льды; ◆ koʻchma ~ дрейфующие льды; ◆ ~ yorar (kema) ледокол; Shimoliy Muz okeani Северный Ледовитый океан; ◆ ~ parchasi льдинка; ◆ daryoni ~ qopladi лёд сковал реку; ◆ ~day или ◆  ~dek холодный; холодный как лёд; ◆ ~dek suv холодная вода; ◆ ~ havo морозный воздух;
2 перен. неприятный, холодный, натянутый; ◆ Suhbat ~ boʻlib ketdi (С. Аћмад, «Гугурт») Беседа приняла неприятное направление; ◆ 

• ~ davri геол. ледниковый период, оледенение; ◆ koʻnglim ~ boʻlib ketdi (букв. моё сердце охладело) мне опротивело (что-л.).