nur

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

nur

Etimologiyasi

a. نُور — yorugʻlik, yogʻdu

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Yorugʻlik manbaidan taralgan va ingichka tola koʻrinishida tasavvur etiladigan ziyo, yogʻdu. ◆ Kuyosh nuri. Oy xira nur sochmoqda.

2 fiz. Musbat yoki manfiy zarralar, elektromagnit tebranishlar oqimi. ◆ Rentgen nurlari. Katod nurlari.

Nur kasalligi (yoki kasali) Radioaktiv nurlarning organizmga taʼsir etishidan yuzaga keladigan kasallik. ◆ Chernobil ava-riyasini bartaraf etishda ishtirok etgan koʻpchilik vatandoshlarimiz nur kasalligiga chalinmasliklari uchun profilaktika ish-lari amalga oshirildi. Gazetadan . ◆ Nati-jada yaponlarning bir qismi nur kasaliga mubtalo boʻlib qolgan. H. Hasanov, „Ekva-tordan oʻtganda“ .

3 Umuman, yorugʻlik, ziyo; yorugʻlik energiyasi. ◆ Elektr nuri. n ◆ Baliq tirik suv bilan, Giyoh yashar nur bilan, Dengiz ravshan dur bilan, Inson erkin u bilan. Q. Muhammadiy .

4 koʻchma Haqiqat, baxt-saodat, erkinlik, maʼrifat ramzi. ◆ Bilim nuri. n ◆ Koʻcha jangi boshlangandi. Zulmat bilan nur toʻq-nashgan, hayot-mamot urushi bormoqda. Sh. Toshmatov, „Erk qushi“ .

Koʻz nuri Ardoqli, koʻz qorachigʻiday aziz kishi (asosan farzand haqida). ◆ U [ona] Gul-nor kabi sevikli qizini, koʻz nurini olovga otib, yana uning baxt va saodati toʻgʻrisida nasihat qilishi kerak. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . Koʻz nurini toʻkib Uzok, vaqt koʻz uz-may, kuchini ayamay, qunt bilan. ◆ Koʻz nurini toʻkib ishlamoq. Hyp alo (yoki ustiga) nur Yana ham yaxshi, koʻngildagidan ham aʼlo. ◆ Ixtiyor oʻzingizda, qutlayman desangiz aytib koʻring, xoʻp desa — nur alo nur. M. Ismoiliy, „Far-gʻona t“ . o. Nuri diyda q. diyda.

5 Nur (erkaklar ismi).

Antonimlari

НУР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

nur

Ruscha _ru

nur
1 луч; // лучевой; ◆ oftob nurlari лучи солнца, солнечные лучи; ◆ nur sochmoq рассыпать лучи; ◆ oy xira nur sochmoqda луна тускло светит; ◆ Rentgen nurlari рентгеновские лучи; ◆ nur kasali лучевая болезнь (болезнь вызванная облучением);
2 прям. и перен. свет, сияние; ◆ Bekobod - nur va metall shahri Бекабад - город света и металла;◆ oy nuri лунный свет; ◆ nur chashmasi поэт. источник света; ◆ nuri diyda 1) свет очей, дорогой, любимый (ласковое обращение родителей к детям); ◆ ey nuri diydam, koʻzimning oqu qorasi! о, свет моих очей, зеница моего ока!; 2) перен. уст. пожалуйста, милости просим; Men sizlarga mehmon olib keldim. - Nuri diyda (Н. Сафаров, «Уйѓониш») Я привёл к вам гостя. - Пожалуйста, милости просим; ◆ nuri chashm свет очей, дорогой, любимый;
3 Нур (имя собств. мужское); ◆ 

• koʻz nuri свет очей (о дорогом, человеке); ◆ nur alo (или ustiga) ◆ nur очень прекрасно, необыкновенно хорошо; отлично; ◆ koʻz nurini toʻkib не жалея сил, усидчиво.
  

Turkcha (tr)

nur