qadar

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qa-dar

Etimologiyasi

arab. – miqdor, oʻlcham, daraja;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. koʻm. (b. k. bilan) Taqqoslash, oʻxshatish, daraja munosabatlarini, maʼnolarini bildiradi; kabi, oʻxshash, —dek. ◆ Kosani olib, katta qoshiq bilan shoshib-pishib ichdi. Kosada osh uch ellik qadar ozaydi. Oybek, „Tanlangan asarlar.“ ◆ Dunyo qadar mardlik siqqan keng quchogʻingga, Yashiringan million xalqning gʻazabli sasi. H. Poʻlat. ◆ Biz oʻzimizni ichkariga olgach, darvozabon oʻzining hazmi koʻtargan qadar bizga toʻngʻillaydir-da, darvozani berklash harakatiga tushadi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar.“

2. (j. k. bilan) Chegara munosabatini, maʼnosini bildiradi; dovur, -gacha. ◆ Uydan vokzalga qadar. Yetti yashardan yetmish yashar-ga qadar. ◆ Darvoza ostini to hamsoyalar eshigiga qadar supurib kirib oʻltirib, onalari bilan choy ichmoqqa mashgʻul boʻlar erdi. Hamza, „Tanlangan asarlar.“ ◆ Shu yilning oxiriga qadar korxonada beshta dastgoh tayyorlanada. „Gazetadan“

Bir qadar - maʼlum darajada, bir oz, birmuncha, sal. ◆ Bu ishlar bir qadar bitgandan keyin, Sidiqjon onasini olib kelgani Bahrobodga bordi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari.“ ◆ Ikki ogʻa-ini bir qadar sarosimaga tushib, oʻrinlaridan turishdi. Oybek, „Tanlangan asarlar.“

Mumkin qadar Imkoni boricha, iloji boricha. ◆ Qambar mahallaning nomini aytib, u yerdagi tor kucha, boshi berk koʻchalarni, eshiklarni mumkin qadar sinchiklab tushuntirdi. Oybek, „Tanlangan asarlar.“ ◆ Boʻlib oʻtgan voqeaga mumkin qadar beozor baho berib, qizni unutib, tinchishni istar.. edi. "Sharq yulduzi".

U qadar 1) unga teng keladigan, unchalik. ◆ Masalani u qadar yecholmasam kerak; 2) aytishga arzigudek deyarli. ◆ Uning nimasi meni oʻziga tortar ekan? U qadar goʻzalligi ham, boshqa odamlardan ortiqligi ham yoʻq-ku! P. Tursun, „Oʻqituvchi.“

II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qa-dar

Etimologiyasi

arab. – taqsir, yozmish;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

esk. kt. Taqsir, qismat, yozmish.

Antonimlari

ҚАДАР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

• Ozarbayjoncha: qədər
• Koreyscha: 에 (e)
• Turkcha: kadar
• Yaponcha: へ (e)
• Xitoycha: 至 (zhì)

Ruscha _ru

qadar I
послелог
1 употребляющийся с основным п. передаёт сравнение по качеству; ◆ bir qadar до некоторой степени; ◆ shu qadar в такой степени, настолько, сколько, так много; ◆ mumkin qadar по мере возможности; по мере сил; ◆ Gulnor oʻzida zarra qadar kuch sezmas (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Гюльнар чувствовала себя совершенно обессилевшей; ◆ oʻn minut qadar до десяти минут, около десяти минут, минут с десять;
2 управляющий дательным п. до, вплоть до; по, примерно; ◆ uyga qadar до дому; ◆ Oktyabr revolyutsiyasyga qadar (вплоть) до Октябрьской революции; ◆ qishga qadar вплоть до зимы; ◆ birinchi bobdan beshinchi bobga qadar с первой главы по пятую; ◆ soat uchga qadar до трёх часов.

qadar II
книжн. уст. рок, судьба, доля, участь.