qoq

Oʻzbekcha (uz)

qoq I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qoq

Etimologiyasi

QOQ ' sira nami qolmagan',    ' qurigan'; ¹ juda

oriq'. Q o q choʻgirtaklarning kerosin sepgandai

chitir—chitir etib yonishi qiziq tuyildi (Hakim Nazir). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu sifat asli qaq tarzida talaffuz qilingan (Devon, II, 326); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga al— mashgan: qaq > qâq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Juda ham quruq, qurigan, sira ham nami qolmagan. ◆ Qoq non. Qoq quruqoʻtin. n ◆ Amma.. qoq goʻsht olib tushib, oʻchoqqa oʻt yoqdi. S. Anorboyev, „Mehr“ . ◆ Qoq choʻkirtak-larning kerosin sepganday chitir-chitir etib yonishi qiziq tuyuldi. H. Nazir, „Soʻnmas chaq-moqlar“ . ◆ Oʻrtadagi devorni buzib, qoq kesagi-ni toklarning tagiga solishibdi. S. Ahmad, „Tuynuk“ .

2 Juda oriq, etsiz, terisi suyagiga yopishgan. ◆ Elgeldi uning qora tayoqni mahkam changallagan qoq qoʻllariga tikilib, orqaga tisarilmoqchi edi. A. Muxtor, „Qoraqalpoq qissasi“ . ◆ Uning yonida oʻrta boʻyli, qoq gavda-li — oriq, tusi qoramtil.. ikkinchi odam bor edi. S. Ayniy, „Esdaliklar“ .

Qoq suyak 1) goʻshti yoʻq, faqat suyakning oʻzi; 2) juda oriq, eti suyagiga yopishgan. ◆ Qoq suyak qoʻllar. shsh Ajabo, 56 sentner kartosh-kani yegan sigirlar ham shunaqa qoq suyak boʻladimi? "Mushtum" .

3 koʻchma Hech narsasi yoʻq; quruq. /◆ Yoʻlchi:] Men chiqqanimda, uy qoq edi: na bir siqim un, na bir qoshiq moy. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Choʻntagi qoq boʻlgan Abdulla aka oʻzicha, "eh diyonatsiz, aqalli tiyinini ham qoldirmabdi-ya", deb uni eshikkacha kuzatib qoʻydi. S. Iskandarov, „Tovlamachi“ .

4 Naq oʻrtasidan; teng. ◆ Agar muruvvat qilsanglar, jilla boʻlmasa, bu yilcha meva-larni qoq boʻlasizlar-da. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Oʻzi topgan "kapsan" va "choʻtal"-larning qoq yarmini boshliqlarga beradi. "Mushtum" .

5 shv. Quritib olingan; quritilgan (baʼ-zi meva, poliz mahsulotlari haqida). ◆ Sut-li goʻja ichib, qoq oʻrik bilan jiyda-piyda yeb, qishni chiqardik. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

qoq II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qoq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

yukl. Xuddi, naq, aniq, ayni. ◆ Qoq peshin. Shaharning qoq oʻrtasida. Qoq yarim kechada. yat Butun jonzotga hayot beruvchi quyosh erta bilan koʻtariladi-yu, qoq tushga kelib, tik turib oladi. "Oltin beshik" . ◆ Qiz uyyundi qoq sahar payti. Yo. Mirzo . ◆ Quyonqoch-di trassaning qoq kindigi hisoblanar, ellik kilometr uzunlikdagi masofani egallagan boʻlib.. uchastka aʼzolari shu masofani qoʻl-dan chiqarib berishlari mumkin. J. Abdullaxonov, „Toʻfon“ .

Antonimlari

ҚОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Ot

qoq (koʻplik qoqlar)

Tillar

• Turkcha: pek kuru

Ruscha _ru

qoq I
1 сухой; сушёный; ◆ qoq non сухой хлеб; ◆ qoq boʻlmoq 1) засохнуть; пересохнуть; 2) опустеть, иссякнуть; ◆ choʻntagi qoq boʻldi карман опустел; ◆ qoq quruq совершенно сухой;
2 голый, обнаженный; ◆ qoq yer голая земля; ◆ qoq suyak 1) одни кости (о мясе); 2) кожа да кости (о человеке);
3 перен. разг. скряга, скупердяй.

qoq II
нареч.
как раз; ровно; прямо; ◆ qoq oʻrtasida на самой середине, как раз посредине (чего-л.); ◆ qoq yarim kecha ровно полночь; ◆ Sizni koʻrib sevingandan yuragim qoq yorila yezdi (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») При виде вас сердце моё чуть не разорвалось от радости; ◆ qoq boʻlmoq разделить ровно пополам.