son

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

son

Etimologiyasi

SON I ’adad’, 'miqdor’. Maktabning ochilganiga ikki hafta boʻlmay oʻquvchilarning s o n i oʻttizdan oshib ketdi (Mirzakalon Ismoiliy). Bu ot qadimgi turkiy tildagi ’sana—’ maʼnosini anglatgan sa— feʼlidan (ПДП, 418; Devon, III, 265; DS, 478) -n qoʻshimchasi bilan yasalgan (ПДП, 419; Devon, III, 172; DS, 483); oʻzbek tilida a unlnsi â unlisiga almashgan: sa— + n = san > sân.

SON II ’oyoqning tizza bilan tos oraligʻidagi qismi’. "Shundoq degan boʻlsam, ajab qilibman, xoʻb hilibman!" - dedi ikki hoʻlini s o n i g a urib (Abdulla Qaqqor). Qadimgi t^fkiy tilda qam sh^shday maʼnoni anglatgan bu ot asli san tarzida talasffuz qilingan (ДС, 483); oʻzbek tilida a ^galisi â unlisiga almashgan: san > sân.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

I 1 mat. Narsalarning qanchaligi-ni, sanogʻini, adadini hisoblash uchun xizmat qiladigan vosita; matematik tushuncha. ◆ Butun sonlar. Kasr sonlar. Sonlar nisbati.

Sonlar nazariyasi. m ◆ Son tushunchasining ri-vojlanishiga oʻrta asr matematiklari ham katta hissa soʻshdilar. "UzME" .

2 s. t. Raqam. ◆ Bir soni. Yigirma besh soni.

3 Miqsor, sanoq; adad. ◆ Kelayotgan ayol-larning soni yoʻq. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Soʻnggi sirk, yil mobaynida respublikamizda ilmiy xodimlarningumumiy soni 103marta., koʻpaydi. "Fan va turmush" .

Son mingta Juda ham koʻp, necha-necha mingta. ◆ ..Yoshullini, marhuma Kurbonoy sizi-mizni matstaganlar son mingta. Ularni soʻ-yaylik, mening oʻzimni matstaganlar-chi?M. M. Doʻst, „Lolazor“ .

Soni bor, salmogʻi yoʻq s. salmoq.

4 Nomer; tartib nomeri. ◆ Ikkinchi son oʻrta maktab. yat ◆ "Mulla Nasriddin"ning u sonini ochits eslay olmasam ham, koʻrganligim xotiramda ravshan bor. A. Qodiriy, „Kichik asarlar“ .

5 tlsh. Predmetlarning mikdorini, son-sanogʻini va sanoq jihatidan tartibini bildiruvchi soʻz turkumi. ◆ Sanots sonlar. Tartib sonlar. Chama sonlar.

Son kirdi (yoki tegdi) Durust boʻlib qol-di, tuzaldi. ◆ Unga hech son tegmaydi. n ◆ [Qoʻch-sorning] Koʻposhiklari ham yoʻsolib boryapti. Kiyim-boshiga son kirib soldi. A. Yoqubov, „Sh“ . Shodiyev, Topilgan qiz. Songa qoʻshilmoq (yoki kirmok) 1) hisobga, qatorga kirmoq. ◆ Kimgaki boʻlmasa atslu bilim yor, Qoʻshma uni odam soniga zinhor. "Fan va turmush"; 2) yaxshilanmoq, „tartibga tushmoq“ . ◆ Sonsiz xo-tinning uyi songa kirmas. Maqol . n ◆ [Oshno:] Bu yerlar ham songa kiradi, yashildan libos kiyadi, bogʻu boʻstonga aylanadi.. M. M . Doʻst, Lolazor. Sondan chiqmoq 1) hisobdan, qa-tordan, odamgarchilikdan chiqmoq. ◆ -Hadeb uyda oʻtiraverish ham odamni sondan chitsara-di, — dedi kampir Sanamga. Sh. Xolmirzayev, „Toʻlqinlar; 2) yaroqsiz holga kelmoq“ . ◆ Urush hammani sondan chitsardi. "Yoshlik" .

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

son

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

II 1 Odam va hayvon oyogʻining tiz-za bilan tos oʻrtasidagi qismi. ◆ Soni yoʻgʻon odam. Son suyagi. Suv uning sonigacha chitsdi. m ◆ Said suv toʻla choʻmichni uzatayotganda, bir sultum suv otasining soniga toʻkilib ketdi. "Yoshlik" . ◆ Xumor kelin Boʻrijonning soʻlidan gavron tayotsni olib, hoʻkizlarinng sagʻrisiga, soniga zarb bilan urdi. S. Nurov, „Maysalar-ni ayoz urmaydi“ . ◆ Kuygan banda urib yigʻlar soniga, Shahid boʻlgan boʻyaladi soniga. "Erali va Sherali" .

2 Hayvonlar oyogʻining shu qismidagi goʻshti. ◆ Sultonov kiyikning sonini songa, toʻshini toʻshga ajratib saranjomlarkan.. oʻziga sarashib turgan Ortitssa koʻzi tushgan sari, koʻngilgʻashligi ortibborardi. M. Mansurov, „Yombi“ .

Antonimlari

СОН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

son I
1 число, количество; ◆ soni yoʻq или ◆  son-sanoqsiz, son- sanogʻi yoʻq бесчисленный, бессчётный, несметный; многочисленный, очень большой (по количеству), бесчисленное множество, не перечесть; ◆ son-sanoqsiz odamlar бесчисленное множество людей; ◆ soni bor, salmogʻi yoʻq см. ◆ salmoq; sonda bor, sanoqda yoʻq (букв. число есть, а в списке нет) только номинально; только числится; ◆ son-salmoq или ◆ sonu salmoq значение, вес, авторитет;
2 грам. (имя) числительное; ◆ sanoq son количественное числительное; tartib (или ◆  sira )son порядковое числительное;
3 номер; ◆ ikkinchi son "Boyovut" sovxozi совхоз «Баяут» номер два; ◆ gazetaning bugungi soni сегодняшний номер газеты; ◆ 

• son kirdi (или tegdi) исправился, стал лучше; son tegmadi нет улучшения, неисправился.
  

son II
бедро; ляжка; // бедренный; ◆ son suyagi бедренная кость; ◆ son goʻshti окорок.

Afrikaanscha (af)

Ot

son

quyosh

Turkcha (tr)

Sifat

son (qiyosiy daha son, eng yuqori en son)

oxir, oxirgi, pirovardida, poyon, soʻng, tamom, xotima, yakunlovchi