tag

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

tag

Etimologiyasi

f. < "d — ost, tub; ostki qism

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Narsaning ostki, pastki qismi, tubi. ◆ Paqirning tagi teshilibdi. Tuflining tagi loy boʻlibdi. yash Koʻgʻazordagi vodokachka tiklanadigan boʻlsa, tagi bilan qoʻporib tash-laymiz. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .

2 Biror holatda boʻlgan, joylashgan narsaning ost tomoni, pastki tomon (yer, bush-lik yoki boshqa narsa). ◆ Stolning tagiga be-kinmoq. n ◆ Toʻgʻon tagidan oʻtgan su v shalola-si kanalni teshib yuborishi yoki qirgʻoqlarni oʻpirib ketishi mumkin. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . ◆ Koʻkragini baland tutdi-da, yaktak choʻnta-gidan nosini olib, bir chimdimini til tagiga tashladi. Oydin, „Hikoyalar“ .

</a>*35}

3 Tik holatli narsalarning ost qismi atrofi, yon-beridagi yer sathi. ◆ Doim devor tagida turadigan stol ikki karavot oʻr-tasiga olingan. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ Kun tikkaga kelguncha toʻxtamay yurib, tik choʻqqining shundoq tagiga keldik. Oʻ. Usmonov, „Sirli sohil“ .

4 Narsa yoki shaxsning boshqa bir narsa, sath va shu kabilarga tegib, oʻrnab turgan tomoni; ost. ◆ Koʻrpachaning tagi. Xat stol ustidagi kitobning tagida. n ◆ Maktubni oʻqib, yostiq tagiga qoʻydi. K. Yashin, „Hamza“ . ◆ U bir oz oldinda, tagidagi saman yoʻrgʻaning bir te-kis yurishiga moye sal chayqalib, xayolga choʻmib oʻtiripti. O. Yoqubov, „Er boshiga ish tushsa“ .

5 Narsaning oʻz sirtiga qarama-qarshi boʻlgan tomoni; ich. ◆ Domla yer ostidan pa-ranji tagida jilpanglab turgan shoʻx ayaga bir boqdi-da, nikoh xutbasini boshlab yubor-di. "Mushtum" . ◆ Pidjagining tagidan kiyil-gan oq sadaf tugmali rangdor, katak koʻylak arzon kostyumga juda mos kelgan. P. Xodi-rov, „Uch ildiz“ .

6 Yer, suv kabilarning ost, ich tomoni; ost, ich. ◆ Bilmadim, koʻkka uchdimi, yer tagiga kirdimi.. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

7 Asli, zoti (ota-bobolari), kelib chi-qishi. ◆ Tagimiz kambagʻal. Otamizning kasbi hammollik edi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ Uham tagi koʻrgan oiladan chiqqan. Mirmuhsin, „Umid“ . ◆ Mening otim — Olim. Tagi Chorvoq-likman. S. Karomatov, „Bir tomchi qon“ .

8 Zamir; asos. ◆ Ahmad.. buning tagida bir gap borligini payqadi. Mirmuhsin, „Meʼ-mor“ . ◆ Elmurod qassobning "siyosat" toʻgʻrisi-dagi savoli tagida uning oʻz gʻarazi va tash-vishi yotganini payqadi. P. Tursun, „Oʻqi-tuvchi“ .

9 Oxir-oqibat, natija. ◆ Sabr tagi — sar(iq) oltin. Maqol . m ◆ Mehnat tagi — rohat, degan qadimgilar. Oybek, „O“ .v. shaba-dalar. ◆ Ustod Qavom bu ishning tagi yomon-ligini.. bilardi. Mirmuhsin, „Meʼmor“ .

10 (3-sh. egalik qoʻshimchasi bilan — tagi) Narsaning muayyan holati, miqdori [koʻp yoki oz (kom) soʻzi bilan qoʻllanadi]. ◆ Keyin biri-ni ilitib, birini pishirib yeb, ikkisini choʻntagiga solib ketdi. Tagi koʻp boʻlsa ham koshki edi. "Mushtum" . ◆ Oʻgʻlim, bu ikki otga yarashiqli narsalarning ham tagi kamdir. "Erali va Sherali" .

Burni (yoki tumshugi) tagida Shundoqqi-na oldida, yonginasida. ◆ Burnimizning tagida ekan-u bu laʼnatilar, yana qidirib yurib-miz. A. Ubaydullayev, „Qonli izdan“ . ◆ Poyezddan tushgandan keyin shunday tumshugʻimiz tagida ekansan-ku, biz boʻlsak qayoqlarga borib yuribmiz. E. Raimov, „Ajab qishloq“ . Doʻppi-ning tagida odam bor q. doʻppi. Yer tagidan qaramoq Boshni quyi solgan holda qaramoq (koʻz tashlamoq). ◆ Bu gap Badiaga yer tagidan qarayotgan Zulfiqor Shoshiy ustidan goʻyo sovuq suv quygandek boʻldi. Mirmuhsin, „Meʼmor“ . Koʻz tagiga olmoq Erishish (oʻziniki qilish) uchun moʻljallab qoʻymoq. ◆ Koʻz tagiga olib qoʻyganing bormi oʻzi? M. Qoriyev, „Oydin kechalar“ . ◆ Oldin institutni bitiray, keyin oʻzim moʻljallab, koʻz tagiga olib yur-gan qiz bor. "Mushtum" . Tagi zil Oqibati yaxshi boʻlmagan; ishonchsiz; halokatli. ◆ Ha-zilning tagi zil. n ◆ Muhammad Argʻunning tagi zil maʼlumotlari Shohruhni ham, Ulugʻbekni ham oyoqqa turgʻazdi. Mirmuhsin, „Meʼmor“ . Tagi ochildi Nima ekanligi, maz-muni, mohiyati maʼlum boʻldi. ◆ Endi tagi ochildi. Nima demoqchisan ? Hamza, „Tanlangan asarlar“ . Tagi past q. past. ◆ Otasini koʻn-diramiz, uning tagi past, jazosi pul-da.. J. Sharipov, „Xorazm“ . Tagiga yetmoq 1) ish-harakat, gap-soʻz va shu kabilarning mohiyatini anglamoq, bilmoq, asl mohiyatini bilmoq, sirini ochmoq. ◆ Botirali odamlar ogʻzidagi mish-mishlarning tagiga yetishni istardi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ . ◆ Haqiqatning tagiga yetguncha orada noqulay gaplar boʻlib oʻtdi. Gazetadan . ◆ Mahkam aka gapning tagiga endi yetdi, kulib yuborishiga sal qoldi. R. Fayziy, „Hazrati inson; 2) yoʻq qilmoq“ . ◆ Oʻgʻlim Ham-zaning ham tagiga yetib, oz qoldi meni dogʻ-da qoʻyib ketishiga. K. Yashin, „Hamza“ . Tagiga (yoki tagini) oldirmoq Tagini kuydirib, oʻta qovurib qoʻymoq. ◆ Bizni kutaverishib, oshini tagiga oldiribdi. H. Nazir, „Yonar daryo“ . ◆ ..sholini sochmasdan tuyolmaydi, suv qaynat-sa ham, tagiga oldirib qoʻyadi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . Tagiga suv ketdi Faoliyati barham topdi, yoʻqlikka yuz tutdi, tamom boʻldi. ◆ Oʻrtada har xil merosxoʻrlar koʻpaydi. Boylikning tagiga suv ketdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ U kunlar Nazirqul uchun eng baxtiyor kunlar edi. Oʻshanday be-ozor kunlarning tagiga suv ketdi. S. Ahmad, „Hukm“ . Tagida qolmoq Biror narsaga katta miqsorda ega boʻlmoq. ◆ Duoning tagida qolmoq. Boylikning tagida qolmoq.

Antonimlari

ТАГ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

tag
1 низ, нижняя часть; ◆ yashikning tagi низ (нижняя часть) ящика; ◆ darvozaning tagi подворотня;
2 дно; ◆ stakanning tagi дно стакана; ◆ daryoning tagi дно реки;
3 спец. основа; ◆ doʻppining tagi основа тюбетейки;
4 перен. основа; фундамент, почва; ◆ tagi puch неосновательный, необоснованный; ◆ tagi boʻsh непрочный, не имеющий прочного основания; ◆ ishning tagi nozik скользкое дело; ◆ tag-tomiri bilan yulmoq вырвать с корнем; ◆ tag-tomiri bilan yemirmoq подрывать вкорне;
5 перен. суть, сущность; смысл; ◆ gapning tagi смысл слов; ◆ masalaning tagiga yetmoq (или ◆  tagini bilmoq ) постичь суть (проникнуть в суть) вопроса; ◆ masalaning tagini ochmoq вскрыть сущность вопроса;
6 происхождение, корень, род; ◆ tagi past уст. низкий по происхождению; ◆ tagi toza уст. благородного происхождения; ◆ tagi dushman doʻst boʻlmas погов. прирождённый враг другом не станет;
7 место лежания или сидения; ◆ tagiga koʻrpa solmoq постелить на лежанку одеяло;
8 стойло;
9 фон, основной цвет; ◆ guli oq, tagi koʻk chit ситец с белыми цветами на синем фоне;
10 в роли служебного имени; ◆ tagiga 1) под; ◆ chamadonni stol tagiga qoʻymoq поставить чемодан под стол; ◆ suratning tagiga uch soʻz yozilgan edi под фотографией было написано три слова; ◆ oyogʻing tagiga qarab qadam bos (букв. шагай, глядя себе под ноги) будь осторожен, берегись; 2) к; ◆ eshik tagiga kelmoq подойти к двери; ◆ koʻz tagiga olib qoʻymoq взять напримету; ◆ tagiga yetmoq подкопаться; разоблачить, уничтожать; ◆ Bu laʼnati tagimga yetdi («Муштум») Этот проклятый подкопался под меня (съел меня); ◆ tagiga suv qoʻymoq подрывать разрушать; приканчивать, уничтожать; доконать; ◆ tagiga suv ketdi 1) подмок; 2) перен. расшатался, еле держится; в очень плохом состоянии, вот-вот развалится; ◆ Boylikning tagiga suv ketdi (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Богатству (богачам) пришёл конец; ◆ tagiga olmoq пригорать; ◆ tagiga oldirmoq допустить, чтобы пища пригорела; ◆ tagida 1) под, подо; ◆ chamadon stol tagida turibdi чемодан стоит под столом;◆ gapning tagida gap bor здесь (в этих словах) что-то есть, что-то кроется; 2) около, возле; ◆ biz daraxtning tagida oʻtirdik мы сидели под деревом; мы сидели около дерева; ◆ tagidan 1) из-под; ◆ yer(ning) tagidan из-под земли; ◆ dor tagidan qochgan см. dor 4; 2) вдоль, мимо; ◆ devor tagidan ariq oʻtadi 1) из-под забора вытекает арык; 2) вдоль (мимо) забора проходит арык; * ◆ osmonning tagi поднебесная; ◆ mehnatning tagi rohat посл. (букв. результат труда - отдых, наслаждение) отдых венчает труд.