teri

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

te-ri

Etimologiyasi

TERI ' tananing tashqi qoplamasi',' charm V. Bir terining ichida qoʻy necha bor semirib, necha bor ozadi (Maqol). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot dastlab täri tarzida talaffuz qilingan (ПДП, 429); keyinroq ä unlisi ye unlisiga almashgan (Devon, III, 240): täri > teri.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
I 1 Odam va hayvon tanasining tashqi qoplami, tana aʼzolarini tashqi taʼsirlardan himoya qiluvchi va turli fiziologik vazifalarni bajaradigan pusti. ◆ Teri kasalliklari. Kuyonning terisini shil-moq. yash Tortqilaganda, uloqning

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

◆ terisi ayrilib ketmaydi. Boʻlmasa, tort-tortda uloq butun qoladimi!T. Murod, Ot kishnagan

OQSHOM.

2 Molning, hayvonning shilib olingan pusti. ◆ Shu yerda ishlaydigan odashardan biri, yoʻqchilik vajhidan, bir kuni bola-chaqasi bshshn otning terisidan shoʻrva qshshb ichibdi. A. Qahhor, „Millatchilar“ . ◆ Xon borib, arsyun terisiga oʻtirdi, Arslonbekni oʻzining oʻng tomoniga oldi. A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ .

3 Mol poʻstidan maxsus ishlov berib tayyorlangan material; charm, koʻn. [◆ Shokir ota] Teriga suv purkaydi va koʻva bshshn doʻq-doʻq urib, charmni tekislaydi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Uyda bir oz teri bor. Ammo tagcharm yoʻq. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

4 kam qoʻll. Poʻst, poʻchoq. ◆ Terisi qalin qovun. tt Bogʻdagi.. anorlar terisiga sigʻmay, tars-tars yoriladi. Yo. Shukurov, „Uch savol“ .

Bir terining ichida qoʻy necha ozib, necha marta semiradi Kishi hayotida necha xil oʻzgarishlarga, yaxshi-yomon holatlarga tushi-shi mumkinligini qayd etuvchi ibora. ◆ -Bir terining ichida qoʻy necha ozib, necha marta semiradi, — dedi salmoqlab boy, — kishining boshiga yomon kunlar ham tushishi mumkin. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . Terisi yupqa Uncha-muncha gapni koʻtara olmaydigan. ◆ Himm, terisi yupqa ayol emasmi, shu gap baho-na boʻlibdi-yu, "Meni boʻshatib, qoloq bri-gadaga yuborasizlar", deb turib olibdi. N. Safarov, „Katta karvon yoʻlda“ . Terisi qalin Uncha-muncha gap kor qilmaydigan, beti qattiq. ◆ Terisi kalin kassir esa: -Eplasang senham kil, — debboʻzrayibturaverdi. "Mushtum" . Terisiga sigʻmaslik Nihoyatda xursand boʻlmoq. ◆ Elchibek bu xabardan terisiga sigʻmay ketdi. Har holda, dastlabki gʻalaba. A. Muxtor, „Tugilish“ . ◆ Kuvonch bilan qoʻl berib soʻ-rashdi. Terimga sigʻmay ketdim. Oydin, „Hi-koyalar“ . Terisiga (yoki terisini shilib) somon tiqmoq Nihoyatda qattiq jazolamoq. ◆ Yaxshiki, boyagi gaplaringizni oʻgʻlim eshit-madi, yoʻqsa, teringizga somon tikqan boʻlar edi.. M. Osim, „Ajdodlarimiz qissasi“ . ◆ Menga doʻppisi emas, oʻzi kerak. Oʻzini tiriklay tutib kel! Terisini shilib, somon tiqma-gunimcha xumordan chikmayman. N. Safarov, „Koʻrgan-kechirganlarim“ . Terisini shilmoq (yoki shilib olmoq) Bor-yoʻgʻini qoqlab ol-moq, hamma narsasini tortib olmoq. ◆ Uning [Musulmonkulning] oʻz kayficha oyda emas, haftada solib turgan soliqlari fukaroning terisini shilsa.. ostirib, kestirib turishi xosni ham esankiratdi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

teri II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

te-ri

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Xamirni yupqa yoyib, uchburchak, toʻrtburchak shaklida kesib, yogʻda pishiri-ladigan taom.

Antonimlari

ТЕРИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

teri

Tillar

• Turkcha: deri
• Yoqutcha: тирии

Ruscha _ru

teri I
1 кожа; шкура; // кожный; кожаный; кожевенный; ◆ teri pishirish обработка кожи; ◆ teri(ni) oshlash дубление кож, дубление шкур; ◆ teri kasalliklari кожные болезни; ◆ bugʻu terisi оленья шкура; ◆ qoʻy terisi овечья шкура, овчина; ◆ teri portfel кожаный портфель; ◆ teri zavodi кожевенный завод; ◆ teri uchun soʻyilgan qoʻzilar ягнята, забитые на смушки; ◆ terisi qalin 1) с толстой шкурой, имеющий толстую кожу (шкуру); 2) перен. толстокожий; ◆ terisi yupqa 1) тонкокожий, с тонкой кожей (шкурой); 2) перен. обидчивый, не терпящий критики, замечаний, советов, шуток и т. п.; ◆ shayton teri(si) чёртова кожа (ткань); ◆ Terim sovuqqa shayton terisidan ham qalin (Ойбек, «О. в. шабадалар») Холода я не боюсь, моя кожа толще, чем чёртова кожа; ◆ u semirib, terisiga sigʻmay ketibdi (букв. располнев, он не влезает в свою кожу) он очень растолстел, расплылся; ◆ u xursandligidan terisiga sigʻmaydi (букв. от радости он не вмещается в свою кожу) он от радости вне себя, он на седьмом небе от радости; ◆ birovning terisini shilmoq или ◆  terisini shilib olmoq прям. и перен. содрать шкуру (с кого-л.); ◆ terisigʻa somon tiqmoq (букв. набить шкуру соломой) спустить шкуру (с кого-л.), драть (кого-л.) как сидорову козу;◆ teri toʻnini teskari kiymoq см. teskari 4;
2 кожура, шкурка; ◆ terisi qalin limon лимон с толстой кожурой.

teri II
название кушания (куски тонко раскатанного теста, обжаренные в масле).