doira

A doira

Oʻzbekcha (uz)

doira I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

do-i-ra

Etimologiyasi

a. i>— aylana, doira; soha, tarmoq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 geom. Tekislikning aylana bilan oʻralgan yuzasi; toʻgarak. ◆ Yarim doira. Doi-raning yuzi. n ◆ Kuchli shamol yuzlab kilo-metrli ulkan doira boʻylab yeladi.. "Fan va turmush" . ◆ Skameykalar doira shaklida qoʻyib chiqildi. S. Ahmad, „Ufq“ . ◆ Keng dalada doira yasab oʻtirgan odamlar orasidagi deyarli hamma yigitlarning koʻzi Badiaga.. qara-tilgan edi. Mirmuhsin, „Meʼmor“ . ◆ Maktab-ning ochiq darvozasidan koʻkish taksi kirib keldi-yu, yarim doira qilib aylanib toʻxtadi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .

Doira chizmoq 1) toʻgarak chiziq chizmoq. ◆ Toshkent xaritasining bir qancha yeriga yoʻgʻon qizil qalam bilan doiralar chizilgan edi. H. Gʻulom, Toshkentliklar; 2) koʻchma doira shaklida aylanmoq, davra olib yurmoq yoki uchmoq. ◆ Juda balandda, xuddi koʻk gum-bazining ostida, qandaydir kattakon bir qush qanotlarini boricha yozib, asta doira chizmoqda. S. Anorboyev, „Oqsoy“ . ◆ Qilich yalan-gʻochlaganlar orqasida doira yasab otliqlar ham turardi. Mirmuhsin, „Temur Malik“ .

2 koʻchma Belgili bir chegara, aniq bir hudud ichidagi joy. ◆ Shahar doirasida. n ◆ Adabiyotda umr boʻyi tutab yurgan yozuvchi hech qachon oʻz mahallasi doirasidan tashqariga chiqmaydi, lekin oʻzini klassik hisoblaydi. K. Qahhorova, „Chorak asr hamnafas“ .

3 koʻchma Biror ish-harakat, qonun-qoida va sh. k. davom etishi, joriy boʻlishi, tar-qalishi ehtimol boʻlgan belgili hudud, joy. ◆ Front doirasidagi shaharlardan koʻchirib keltirilayotgan odamlarni joylashtirishga tayyorgarlik koʻrish lozim edi. R. Fayziy, „Hazrati inson“ . ◆ ..bola tarbiyasi, uning axloq-odobini faqat oila doirasiga bogʻlab qoʻysak, roʻy bergan hozirgi yangi sharoitga toʻgʻri kelmaydi. N. Safarov, „Olovli izlar“ .

4 koʻchma Chegara, chek, ramka. ◆ Insof doi-rasi. Fikr doirasi. Taʼsir doirasi. n ◆ Kamina adab doirasidan zarracha chiqmagan boʻlsa kerak. Oybek, „Navoiy“ . ◆ Fargʻonadagi kengash Umidning dunyoqarash doirasini ancha kengaytirdi. Mirmuhsin, „Umid“ .

5 koʻchma Belgili bir soha, kasb yoki tabaqa va sh. k. ahli; kishilar yigʻindisi, uyushmasi. ◆ Yuqori doiralar. Xabardor doiralar. Jurnalistlar doirasi. shsh Gulandom bunday turmushdan nafrat qilar, bu iflos doiradan, fahsh uyasidan qutulishni istar..

edi. Oybek, Tanlangan asarlar. ◆ ..mavlono Behzod chizgan Alisher Navoiy va Husayn Boy-qaro tasvirlari rasmiy doiralarda shuhrat topgan edi. P. Qodirov, „Yulduzli tunlar“ .

doira II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

do-i-ra

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Aylana shaklidagi, gardish-simon urma musiqa asbobi; childirma, daf. ◆ Doira chalmoq. n ◆ Boloxonaning tokchasida doira, tanbur, dutor va rubob kabi musiqiy asboblar bor edi. S. Ayniy, „Esdaliklar“ . ◆ Childirmachi pastga sakrab tushib, doirasini qizdirib keldi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

Antonimlari

ДОИРА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Ism

doira

• Datcha: cirkel
• Olmoncha: Kreis
• Portugalcha: círculo
• Inglizcha: circle, sphere
• Rumincha: cerc
• Tagalcha: bilog

OʻTIL

Ruscha _ru

doira I
1 мат. круг, окружность; ◆ yarim ~ полукруг; ◆ ~ yuzi площадь круга; ◆ ~ chizmoq 1) чертить круг; 2) перен. образовывать круг; образовывать кольцо;
2 круг, черта, граница; ◆ qutb ~si полярный круг; ◆ shahar ~sida в черте города;
3 перен. круги, группа людей; ◆ xabardor ~lar осведомлённые круги; ◆ harbiy ~lar военные круги;
4 перен. сфера, зона; ◆ taʼsir ~si 1) сфера влияния; 2) радиус дей-ствия; ◆ urush harakatlari ~si зона военных действий;
5 перен. рамки, предел, граница; ◆ fikr ~si кругозор; ◆ Kamina adab ~sidan zarracha chiqmagan boʻlsa kerak (Ойбек, «Навоий») Я полагаю, что ваш покорнейший слуга ничуть не вышел из рамок приличия.

doira II
бубен; ◆ ~ chalmoq играть на бубне.