shaxt

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

shaxt

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Biror ish-harakatni baja-rishga intilish, berilish holati, daraja-si. ◆ Mamat polvon, deyman, yutqizgan kishi-day shaxtingiz past. S. Anorboyev, „Mehr“ . ◆ Hozir 10-brigadada oʻzi mashina haydayapti. Shaxti durust. "Qahramonnoma" . Uning shax-tin bukolmas Na issiq va na sovuq. Q. Mu-hammadiy. ◆ Sen oʻzing ham oynaga qara-chi, qirchillama shaxting qolmagan.. Shukrullo, „Umrim boricha“ . ◆ Daydi shamol endi shaxtidan qaytib, daraxt yaproqlarini mashaqqat bilan tebratmoqda. S. Ahmad, „Qadrdon dala-lar“ . ◆ Haydar tezda shaxtidan tushdi, atrof-ga qaygʻuli va parishon boqdi. Oybek, „Navoiy“ .

2 rvsh. Birdan, shartta, dadil. ◆ \Umarqul\ Bir minutlar chamasi yotib qoldi. Birdaniga yuragi hovliqib, shaxt oʻrnidan turib, yoʻlga tushdi. O. Husanov, „Qoʻshiqchining taqdiri“ . ◆ Naimiy.. nima boʻlsa boʻldi, deganday shaxt koʻtardi, lekin qoʻli qaltirab, vinoningyarmi toʻkildi. A. Muxtor, „Opa-singillar“ . ◆ Gʻofir mashinadan shaxt tushib, katta koʻk darvo-zaga yaqinlashdi va knopkani bosdi. Q. Maq-sumov, „Muhabbat qoʻshigʻi“ .

Antonimlari

ШАХТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

shaxt
1 мгновенное воодушевление, подъём (со стремлением сделать что-л.); порыв, пыл; ◆ kechagi shaxtimda men uni tiriklayin yutardim вчера в порыве гнева я готов был съесть его живьём; ◆ shaxtidan qaytmoq (или tushmoq) 1) укротить свой порыв; утихомириться, успокоиться; 2) сменить гнев на милость; ◆ bu shaxtingdan tush! или ◆  bu shaxtingdan qayt! ирон. 1) укроти свой порыв!, не размахивайся слишком!; 2) смени гнев на милость; ◆ shaxtini qaytarmoq расхолаживать, остудить; ◆ bolaning shaxtini qaytarma не расхолаживай ребёнка; не мешай ребёнку;
2 инерция, размах; сила взмаха, разбега, взлёта; ◆ shaxt bilan по инерции; с маху, с размаху; со всей силой; ◆ shaxti bilan kelib urilmoq удариться с размаху;
3 перен. сила, острота (чего-л.); ◆ sovuqning shaxti qaytdi морозы стали слабее;
4 в знач. нареч. сразу, резко; быстро, немедленно; ◆ Birdaniga yuragi xovliqib, shaxt oʻrnidan turib yoʻlga tushdi (О. Ћусанов, «Ќўшиќчининг таќдири») Вдруг его сердце встрепенулось, он резко поднялся и отправился в путь.