Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

tan

Aytilishi

Etimologiyasi

\f. jp - gavda, badan, tana

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Odam gavdasining koʻkrak qafasi va qorin boʻsh-ligʻidan iborat qismi: tana. ◆ Bir kuni uning boshini tanidan judo qilsalar ajab emas.. Mirmuhsin, „Meʼmor“ . ◆ Kishi tanidagi aʼzo-larning ham qulogʻi bor: oʻzining bardam/shgi-ni eshitgan aʼzolar yana sogʻ turib, xizmatni bajaraveradi. Mirmuhsin, „Meʼmor“ .

2 Kishining butun borligi, vujud. ◆ Sogʻ tanda sogʻ aql. Maqol . ◆ Tani sogʻliq — tuman boylik. Maqol . m ◆ -Xudoyo tavba deng, jon boshqa, tan boshqa, — dedi domla. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ Anorgulning qoʻlidagi dutor "Oʻr-toqlar" kuyini tanlarga larza berib taro-na qildi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Axir tut faqat qorin toʻydiradigan taom boʻl-masdan, kishi taniga dori-darmon hamdir. N. Safarov, „Olovli izlar“ .

3 Tana, vujudning sirt qismi; badan. ◆ Gard yuqmasin taningga, Loy tegmasin ba-ringga. Q. Muhammadiy . ◆ Bu gapni eshitib, Elmurodning tani jimirlab ketdi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ Yigit uning oq marmardek yalangʻoch taniga boqmay, yerga qaradi. Mirmuhsin, „Yoʻqolgan javohir“ .

4 koʻchma Oʻlik tana; jasad. ◆ Soldat tani, qoʻshni vzvoddan shekilli. Snayperning oʻqi kallasiga tegibdi, qora qonga boʻyalib yotibdi shoʻrlik. T. Rustamov, „Mangu jasorat“ . ◆ Mazlumlarning tanidan Kurgan saroylar.. Gʻamda oʻtdixalqumri Koʻp yillar, oylar. Gʻayratiy .

5 Shaxs bildiruvchi soʻzlar yoki egalik shaklidagi soʻz bilan qoʻllanib, tegish-lilik, ulush kabi maʼnolarni bildiradi. ◆ Har kim oʻz tanini oldi. Xarajatning yarmi mening tanim. Men ham toʻrtdan bir tan. shsh ◆ -Boʻpti, Davron, ziyofat menga tan, — dedim. -Hammasini oʻzim pishiraman. P. Qo-dirov, „Qadrim“ .

6 Dastlabki baho, tannarx; dastlabki mablagʻ, sarmoya. ◆ Tanidan yuz soʻm kamiga sot-moq. Yeb-ichib, tanini qilmoq. yash Muham-madrajab sakkiz ming soʻmni oyiga oʻn uch protsent foyda berish sharti bilan olib, ikki oydan beri na foydasini beradi, na tanini. A. Qahhor, „Sarob“ .

7 koʻm. vazifasida. kam. qoʻll. Tomon, yon. ◆ Kim zoʻr boʻlsa, jazosini beraman, Kambagʻal Nazar-ning tani boʻlaman. F. Yoʻldosh, „Mamatkarim polvon“ .

Bir jon, bir tan boʻlmoq q. jon. Tan bermoq 1) ishonch hosil qilmoq. ◆ Ilgarimen, ochigʻi, bularning qoʻlidan shunchalik ish keli-shiga inonmagan edim, endi tan berib qoʻy-dim. H. Nazir, „Mayoq sari“ . ◆ ..uning bilmagan narsasi yoʻkligiga hamma tan berib ulgurgan edi. A. Muxtor, „Tugʻilish; 2) qoyil boʻlmoq, qoyil qolmoq“ . ◆ Oʻktam koʻzlarini qisib, boshini tebratib, qovunni maqtadi: -Didin-gizga tan berdim. Oybek, „O“ . v. shabadalar. ◆ Ajoyib shahar Bokuni bunyod etgan xalqqa va uning isteʼdodiga tan berdik. N. Safarov, „Olovli izlar“ . Tan olmoq 1) boʻyniga olmoq, iqror boʻlmoq. ◆ Oʻz xatolarini tan olmoq. a ◆ Adolat har kuni kechqurun Usmon-jonni koʻrish orzusida uyiga oshiqar, uni sogʻinar, lekin buni tan olishga oʻzidan-oʻzi uyalardi. S. Zunnunova, „Gulxan; 2) tanimoq, hisoblashmoq; eʼtirof qilmoq“ . ◆ Zarifa un-cha-muncha yigitni tan olib yaqinlashishga shoshilmasdi. S. Karomatov, „Oltin qum“ . ◆ Rais-ni tan olmay qoʻyiishariga ham sal qoldi. Sh. Rashidov, „Boʻrondan kuchli“ . Tanini bagʻish-lamoq Tegishga, nikohiga oʻtishga rozi boʻlmoq. ◆ Uning nikohiga tanini bagʻishlagan odam kiradi.. Men emas. K. Yashin, „Hamza“ . ◆ Bormay turib bagʻishlasin tanini, Soʻngra koʻrsin xotin mehribonini. "Gulshanbogʻ" . Takdirga tan bermoq Qismatidagi biror narsaga, holatga rozi boʻlmoq, koʻnmoq. ◆ Yarash polvon keksa momolarning tiliga kirib, xotinini turkona muolaja qildirdi. Foyda chiqmadi. Keyin er-xotin taqdirga tan berdilar. S. Siyoyev, „Otliq ayol“ .

Sinonimlari

Antonimlari

ТАН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

tan I
тело, туловище; стан, корпус; // телесный, физический; ◆ tan jazosi телесное наказание; ◆ tan tarbiyasi уст. физическое воспитание, физическая культура; ◆ tani sogʻ физически здоровый; ◆ Umrimda hech qachon hozirgiday tani sogʻ boʻlgan emasman (А. Ќаћћор, «Сароб») В жизни я никогда не был таким физически здоровым, как сейчас; ◆ tani-joningiz sogʻmi? вы живы-здоровы?; как вы поживаете?; как ваше здоровье?; ◆ bir jon, bir tan boʻlib дружно, единодушно, все, как один.

tan II
1 доля, часть; пай; ◆ xarajatning yarmi mening tanim половину расходов я беру на себя; ◆ men toʻrtdan bir tan одна четвёртая часть - моя доля (мой пай); ◆ men oʻtin keltiraman, oʻt yoqish senga tan я принесу дрова, а разожжёшь огонь ты (букв. разжечь огонь на твою долю);
2 первичная (основная) стоимость или сумма; ◆ Muhammadrajab sakkiz ming soʻmni oyiga oʻn uch protsent foyda berish sharti bilan olib, ikki oydan beri na foydasini beradi, na tanini (А. Ќаћћор, «Сароб») Мухаммедраджаб занял восемь тысяч рублей из расчёта тринадцать процентов в месяц, но вот уж два месяца как не платит процентов и не возвращает занятой суммы; ◆ oʻz tanidan yuz soʻm kam на сто рублей ниже себестоимости (своей цены); ◆

tan bermoq 1) признать, признаться; 2) отдавать должное, восхищаться; преклоняться; ◆ Dilingizga tan berdim (Ойбек, «О. в. шабадалар») Я преклоняюсь перед вашим сердцем; 3) покоряться, смиряться; ◆ taqdirga tan bermoq покоряться судьбе; смиряться с судьбой; свыкаться; ◆ Hasratdan, yigʻidan zerikkan fuqaro taqdirga tan bergisi kelmaydi (Ћ. Шамс, «Уруш») Изнывающие от горестей и слёз подданные не хотят покоряться судьбе; ◆ tan olmoq признавать; принимать; ◆ oʻz xatolarimni tan olaman я признаю свои ошибки.

Turkcha (tr)