дело

Ruscha (ru)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

де-ло

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

дело с, мн. -а
1 ish, yumush, xizmat; mashgʻulot; ◆ привычное ~ oddiy (oʻrganish boʻlib qolgan) ish; текущие дела kundalik ishlar; домашние дела uy ishlari (yumushlari); занятся делом ish bilan band (mashgʻul) boʻlmoq; ishga kirishmoq; быть без дела ishsiz (bekor) boʻlmoq; ◆ приняться за ~ ishga kirishmoq; ishni boshlab yubormoq; сидеть без дела 1) bekor (hech ish qilmay) oʻtirmoq; 2) bekor (ishsiz) boʻlib qolmoq, bekor yurmoq;
2 кого-чего ish, vazifa; burch; ◆ ~ воспитания молодёжи yoshlarni tarbiyalash ishi; ◆ защита Отечества - ~ всего народа Vatanni himoya qilish butun xalqning vazifasidir; ◆ это наше ~ bu bizning ishimiz (vazifamiz, burchimiz); ◆ ~ совести vijdon ishi; ◆ а мне какое ~? mening nima ishim bor?; menga nima daxli bor?; menga nima?;
3 zarur ish, zarurat, hojat; ehtiyoj; ходить по делу (zarur) ish bilan yurmoq (bormoq); без дела не входитъ! bekor kirilmasin!;
4 разг. muhim (kerakli) ish; muhim masala, gap; ◆ говорить ~ boʻladigan ishni (gapni) gapirmoq; ◆ вот это ~! bu boshqa ish (boshqa gap); bu boshqa masala;
5 ish, soha, jabha; kasb; ◆ горное ~ togʻ (konchilik) ishi; ◆ военное ~ harbiy ish; ◆ издателъское ~ nashriyot (chilik) ishi;
6 уст. ish, kasbkor (savdo-sotiq va boshqa sh. k. ishlar); ◆ солидное ~ katta ish;
7 ish, voqea, hodisa◆ 

странное ~ qiziq ish, ajib voqea, taajjub hodisa; ◆ ~ было летом bu ish (voqea-hodisa) yozda boʻlgan edi; это ◆ - ~ прошлое bu - oʻtib ketgan (allaqachon boʻlgan) ish;

8 hol, ahvol, vaziyat, ish; как дела? ishlar qalay?; ahvollar qalay?; ◆ ~ плохо ish (ahvol) yomon;
9 ish, xatti-haraqat; kirdikor; ◆ доброе ~ yaxshi ish, ezgu ish; ezgulik; это ◆ - ~ его рук bu uning ishi; bu undan kelgan ish;
10 ish (sudda koʻriladigan yoki ijtimoiy tashkilot majlisida muhokama qilinadigan ish); ◆ уголовное ~ jinoiy ish;◆ персоналъное ~ shaxsiy ish; ◆ его ~ будет слушаться завтра uning ishi ertaga koʻriladi;
11 delo (hujjatlar majmui); ◆ личное ~ shaxsiy delo; подшить к делу deloga tikib qoʻymoq; сдать дела кому-л. 1) delolarni kimsaga topshirmoq; 2) ishni (vazifasini) kimsaga topshirmoq (oʻtkazmoq); папка для дел delolar papkasi; ◆ завести ~ на кого-л. 1) kimsaga (shaxsiy) delo ochmoq; 2) юр. kimsa ustidan ish qoʻzgʻamoq;
12 уст. jang, urush; он участвовал в деле под Моздоком u Mozdok boʻsagʻasidagi jang(lar)da qatnashgan;* человек дела ishchan (ishbilarmon) odam; ◆ иметь ~ с кем kimsaga ishi tushmoq, biror ish yuzasidan kimsa bilan yaqin munosabatda (muomalada) boʻlmoq; ◆ ~ случая tasodif ish, tasodifga bogʻliq ish; birdan-bir boʻlib qoladigan ish; ◆ ~ за вами ish sizga qarab qoldi; ish sizga bogʻliq boʻlib qoldi; ◆ то ли ~ boshqa gap; bu boshqa gap; ◆ в том-то и ~ gap (masala) shunda-da; ◆ ~ идёт о... gap (masala) ...toʻgʻrisida boryapti; ◆ в чём ~? разг. 1) nima gap?; nima boʻldi, oʻzi?; 2) xoʻsh, xizmat?; ◆ вот в чём ~! gap bu yoqda ekan!; gap shunda deng!;
◆ ~ в том, что... gap (masala) shundaki...; ◆ всё ~ в этом hamma gap (masala) shunda; ◆ это другое ~ bu boshqa gap; bu boshqa masala; ◆ ~ в шляпе разг. ish joyida; то и ◆ ~ hadeb; hanuz; hamisha; в самом деле haqiqatda, haqiqatan (chindan) ham, darhaqiqat; darvoqe; на деле haqiqatda, amalda; aslida; на деле убедиться в чём amalda (oʻz koʻzi bilan koʻrib sinab va h. k.) ishonch hosil qilmoq; на деле всё оказалось иначе haqiqatda hamma ish (narsa) boshqacha boʻlib chiqdi; первым делом birinchi galda, birinchi navbatda, avvalo; между делом ish orasida; ◆ если ~ коснётся... agar ish (masala) ...ga borib taqalsa; agar ish (gap, masala) shunday boʻladigan boʻlsa; ◆ за ~ bekorga emas, qilmishiga yarasha; qilmish-qidirmish; ◆ ему попало за ~ u qilmishiga yarasha jazo oldi; к делу (ближе к делу)! qani, maqsadga oʻtaylikchi; не у дел ili не при деле (bitʼ, naxoditʼsya) ishdan chetda boʻlmoq; ishsiz boʻlmoq; ◆ ~ (стало) за кем-чем ish...ga qarab qoldi; ◆ ~ мастера боится погов. ish egasidan qoʻrqadi; chumchuq soʻysa ham, qassob soʻysin; ◆ ~ десятое прост. bu ikkinchi (oʻninchi) darajali ish; buning uncha ahamiyati yoʻq; в деле 1) ishlovda; ishga solingan; amalda, ishda foydalanilmoqda (boʻlgan); 2) чего книжн. ishida, borasida, sohasida, shabhasida; ◆ пустить в ~ ishga solmoq, tushirmoq, joriy qilmoq; foydalana boshlamoq;
ваше (твоё, его)◆ ~ разг. sizning ishingiz, xohishingiz; bilganingizni qiling; не ваше (твоё, его)◆ ~ разг. bu sizning ishingiz emas, buning sizga daxli yoʻq; ◆ не ~ разг. shu ham ish boʻldimi, bu yaxshi emas, yaramaydi; ◆ не ~ так поступать bunday qilish yaramaydi; ◆ ~ с концом ili делу конец прост. shu bilan ish tamom, vassalom!; ish bitadi-qoʻyadi.